Stomaların açılıp kapanması
Stomalar açılıp kapanabilme özelliğine sahiptir. Açılıp kapanma stoma hücrelerindeki turgor basıncının değişimi ile sağlanır.
Bu olayların sırası şöyledir:
a. Stoma hücrelerinde ışık şiddeti arttıkça fotosentezle üretilen glikoz miktarı artar.
b. Glikozun artmasıyla yoğunluk artacağından komşu epidermis hücrelerinden bekçi hücrelerine su geçişi olur.
c. Su alan stoma hücrelerinde turgor basıncı artar.
d. Turgor basıncı çeperin ince kısımlarında daha fazla etki ederek, bu kısımları dışarı doğru gerginleştirir ve stomalar açılır.
e. Karanlıkta glikoz sentezi durur. Glikozlar nişastaya çevrileceğinden yoğunluk azalır, bekçi hücreleri su kaybederler.
f. Su kaybeden hücrelerin turgor basıncı azalır. Osmotik basıncı artar ve stomalar kapanır.
Bitkinin yaşadığı ortamlara göre stomalarda bazı değişiklikler görülür:
• Nemli bölgelerde yayılış gösteren bitkilerde stomalar, epidermis yüzeyinden daha yüksekte, epidermisin çıkıntısı üzerinde yer almaktadır.
• Kurak ortam bitkilerinde stomalar, epidermis yüzeyinden daha aşağıda bulunur ve üzerleri tüylerle kaplıdır. Kütikula kalındır.
• Ilıman bölge bitkilerinde stomalar epidermis ile aynı seviyede bulunur.
Wikipediadan ek bilgi:
Stomaların açılıp kapanması fiziksel prensiplere göre açıklanır.Açılıp kapanma,osmotik basınç ve turgor basıncı değişikliklerinden kaynaklanır.Şöyleki;bitki fotosentez sonucu glikoz oluşturur.Bu durum,hücrenin osmotik basıncını yükseltir.Böylece komşu hücrelerden stomalara su geçişi olur.stomanın turgor basıncı artar.Bunun sonucunda ince olan dış çeper şişer ve sonuçta stoma açılmış olur.
Bir başka açılma nedeni ise CO2 yoğunluğu ile alakalıdır.CO2 asidik özellik gösterir.Azalması ile ph yükselir.Bu durum nişastayı glikoza çeviren enzimlerin aktif hale geçmesine neden olur.Sonuçta üstte oluşan durumlar tekrarlanır.
'Belli bir seviyeye kadar' sıcaklık ve rüzgarın artışı stomanın açılmasına, terlemenin artmasına sebep olur. Ancak; sıcaklık ve rüzgarın aşırı artışı stomanın kapanmasına neden olur.
Havanın nemi fazla ise; terleme yavaşlar, stomalar kapanmaya yatkındır. Kuru, nemi az havalarda ise stoma sonuna kadar açıktır, terleme çok fazladır. Öyle ki; havanın çok nemli olduğu, neme doyduğu yerlerde stoma açılamaz, terleme mümkün olmaz.
tr.wikipedia.org/wiki/Stoma
Bu olayların sırası şöyledir:
a. Stoma hücrelerinde ışık şiddeti arttıkça fotosentezle üretilen glikoz miktarı artar.
b. Glikozun artmasıyla yoğunluk artacağından komşu epidermis hücrelerinden bekçi hücrelerine su geçişi olur.
c. Su alan stoma hücrelerinde turgor basıncı artar.
d. Turgor basıncı çeperin ince kısımlarında daha fazla etki ederek, bu kısımları dışarı doğru gerginleştirir ve stomalar açılır.
e. Karanlıkta glikoz sentezi durur. Glikozlar nişastaya çevrileceğinden yoğunluk azalır, bekçi hücreleri su kaybederler.
f. Su kaybeden hücrelerin turgor basıncı azalır. Osmotik basıncı artar ve stomalar kapanır.
Bitkinin yaşadığı ortamlara göre stomalarda bazı değişiklikler görülür:
• Nemli bölgelerde yayılış gösteren bitkilerde stomalar, epidermis yüzeyinden daha yüksekte, epidermisin çıkıntısı üzerinde yer almaktadır.
• Kurak ortam bitkilerinde stomalar, epidermis yüzeyinden daha aşağıda bulunur ve üzerleri tüylerle kaplıdır. Kütikula kalındır.
• Ilıman bölge bitkilerinde stomalar epidermis ile aynı seviyede bulunur.
Wikipediadan ek bilgi:
Stomaların açılıp kapanması fiziksel prensiplere göre açıklanır.Açılıp kapanma,osmotik basınç ve turgor basıncı değişikliklerinden kaynaklanır.Şöyleki;bitki fotosentez sonucu glikoz oluşturur.Bu durum,hücrenin osmotik basıncını yükseltir.Böylece komşu hücrelerden stomalara su geçişi olur.stomanın turgor basıncı artar.Bunun sonucunda ince olan dış çeper şişer ve sonuçta stoma açılmış olur.
Bir başka açılma nedeni ise CO2 yoğunluğu ile alakalıdır.CO2 asidik özellik gösterir.Azalması ile ph yükselir.Bu durum nişastayı glikoza çeviren enzimlerin aktif hale geçmesine neden olur.Sonuçta üstte oluşan durumlar tekrarlanır.
'Belli bir seviyeye kadar' sıcaklık ve rüzgarın artışı stomanın açılmasına, terlemenin artmasına sebep olur. Ancak; sıcaklık ve rüzgarın aşırı artışı stomanın kapanmasına neden olur.
Havanın nemi fazla ise; terleme yavaşlar, stomalar kapanmaya yatkındır. Kuru, nemi az havalarda ise stoma sonuna kadar açıktır, terleme çok fazladır. Öyle ki; havanın çok nemli olduğu, neme doyduğu yerlerde stoma açılamaz, terleme mümkün olmaz.
tr.wikipedia.org/wiki/Stoma
Yorumlar
Yorum Gönder